آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که ماشین شما چگونه دنده عوض می‌کند؟ شاید بدانید که گیربکس ماشین به شما کمک می‌کند که دنده عوض کنید و سرعت ماشین را کنترل کنید. آیا می‌دانید گیربکس کجای ماشین است و دیگر وظایف آن چیست؟ درباره انواع گیربکس ماشین چه اطلاعاتی دارید؟ شک نداشته باشید که شناخت بیشتر گیربکس ماشین و عملکرد آن به شما کمک می‌کند که راننده بهتری شوید!
این مقاله از علی پارت را به توضیح کامل درباره گیربکس ماشین، وظیفه گیربکس و ساختار آن اختصاص داده‌ایم. اگر شما هم می‌خواهید 0 تا 100 گیربکس خودرو را یاد بگیرید و تفاوت گیربکس دستی با اتوماتیک را بدانید، خواندن ادامه مطلب را از دست ندهید.
گیربکس ماشین چیست؟
گیربکس (gear box) یا جعبه دنده یکی از اجزاء مهم ماشین است که نیرو را با کمک دنده‌های متفاوت از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌کند. به عبارت دیگر، چرخ‌های ماشین شما زمانی می‌توانند به‌خوبی حرکت کنند که نیروی موتور از طریق گیربکس به آنها برسد! علاوه‌بر‌این، گیربکس سرعت ماشین را نیز کنترل می‌کند. یعنی شما با تغییر دنده‌ها که با کمک گیربکس انجام می‌شود، سرعت ماشین را کم و زیاد می‌کنید. به طور کلی، گیربکس مقدار متناسبی گشتاور موتور را در سرعت‌های مختلف به چرخ‌ها منتقل کرده که آنها بهترین عملکرد را داشته باشند.
همانطور که می‌بینید، گیربکس نقش کلیدی در حرکت و تنظیم سرعت ماشین به عهده دارد؛ بنابراین، خیلی مهم است که از برند‌های اصلی و مطمئن برای این قطعه استفاده شود. در غیر این صورت، استهلاک همه بخش‌های ماشین بالا می‌رود و در دراز‌مدت متحمل هزینه‌های سنگین‌تری خواهید شد. در مقاله تشخیص لوازم یدکی اصل از تقلبی به این موضوع بیشتر پرداخته‌ایم.
گیربکس کجای ماشین است؟
محل قرار گرفتن جعبه دنده ماشین باید جایی قرار بگیرد که کمترین استهلاک انرژی را داشته باشد. جعبه دنده انرژی تولید شده در موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. پس باید جایی در نزدیکی سیستم انتقال قدرت موتور قرار بگیرد.
به نقل از سایت acko: «گیربکس معمولا بین موتور و چرخ‌ها قرار دارد که از چندین چرخ‌دهنده، شفت و یاتاقان تشکیل شده است».
وظیفه گیربکس ماشین چیست؟
مهمترین وظیفه گیربکس در یک خودرو، تغییر دنده‌ها و انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها است. گیربکس به موتور کمک می‌کند که در شرایط مختلف و سرعت‌های متفاوت عملکرد بهتری داشته باشد. علاوه‌بر‌این، گیربکس به راننده این امکان را می‌دهد که با توجه به شرایط مختلف رانندگی، سرعت مطلوب و نیروی لازم را تنظیم کند. به عنوان مثال، در شرایط ترافیک شهری، راننده به دنده کمتری نیاز دارد که با سرعت پایین‌تر و کنترل بیشتری رانندگی کند. در‌حالی‌که در بزرگراه یا مسیر‌های بین شهری راننده به دنده بیشتر و سرعت بالاتری نیاز دارد.
به طور کلی، گیربکس انتقال نیرو از موتور تا چرخ‌ها را مدیریت می‌کند که خودرو بتواند راحت‌تر با شرایط مختلف رانندگی تطبیق پیدا کند. خلاصه وظایف گیربکس به شرح زیر است:
- تغییر ضریب دنده
- انتقال نیرو به چرخ‌ها
- کنترل سرعت
- تامین گشتاور
فرقی نمی‌کند که در حال حاضر چه ماشینی سوار هستید، ما در عمده فروشی لوازم یدکی خودرو علی پارت می‌توانیم گیربکس‌های مورد نیاز شما را به سراسر ایران بفرستیم. با شماره ۰۹۱۶۳۱۶۱۲۹۶تماس بگیرد و سوال‌های خود را بپرسید.
انواع گیربکس ماشین
انواع مختلفی از گیربکس‌ها وجود دارند که بر اساس ساختار و عملکردشان متفاوت هستند. برخی از انواع گیربکس‌ها عبارتند از:
۱- گیربکس دستی (Manual Transmission)
در این نوع گیربکس، راننده به صورت دستی دنده‌ها را تغییر می‌دهد. به عبارت دیگر، گیربکس دستی این امکان را به راننده می‌دهد که کنترل کامل ماشین را به عهده داشته باشد. در این نوع گیربکس، راننده می‌تواند سرعت ماشین را با کم و زیاد کردن دنده‌ها تعیین کند. معمولا گیربکس دستی شامل دنده‌های متفاوتی مانند اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و احتمالا ششم است و راننده با کمک سیستم کلاچ آنها را تغییر می‌دهد. از طرف دیگر، گیربکس دستی در مقایسه با گیربکس اتوماتیک هزینه مقرون به صرفه‌تری دارد و شرایط نگهداری آن راحت‌تر است.
۲- گیربکس اتوماتیک (Automatic Transmission)
این گیربکس به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت دستی راننده عمل می‌کند. به عبارت دیگر، تغییر دنده‌ها به صورت اتوماتیک انجام می‌شود و راننده در آن نقشی ندارد. در این نوع گیربکس از سنسور‌های الکترونیکی برای نظارت بر سرعت خودرو و تعویض دنده‌ها استفاده می‌کنند. واضح است که کار کردن با گیربکس اتوماتیک بسیار آسان‌تر از گیربکس دستی است، مخصوصا برای افرادی که به‌تازگی رانندگی را شروع می‌کند. البته تعمیر و نگهداری گیربکس اتوماتیک سخت‌تر است و پیچیدگی‌های بیشتری دارد. انواع گیربکس اتوماتیک را در زیر می‌بینید:
-
گیربکس نیمه اتوماتیک (Automated Manual Transmission – AMT)
این نوع گیربکس ترکیبی از گیربکس دستی و اتوماتیک است! در گیربکس AMT فرآیند تغییر دنده با کمک یک سیستم الکترونیکی به نام “سوئیچ” یا “پدال” انجام می‌شود. تغییر دنده‌ها در این سیستم به صورت اتوماتیک یا به صورت دستی توسط راننده انجام می‌شود. به همین دلیل است که به آن نیمه اتوماتیک می‌گویند. گیربکس AMT عموما هزینه تولید کمتری دارد و اغلب در خودروهایی با قیمت مقرون‌به‌صرفه استفاده می‌شود.
-
گیربکس متغییر پیوسته (Continuously Variable Transmission – CVT)
در این نوع گیربکس تعویض دنده‌ها به صورت پیوسته انجام می‌شود و شما متوجه تغییر آن نمی‌شود. به عبارت دیگر، در مسیر‌هایی که نیاز به تغییر مداوم دنده احساس می‌شود، گیربکس متغییر پیوسته بدون سرو‌صدای اضافه و ایجاد لرزش در ماشین این کار را انجام می‌دهد. همین موضوع باعث شده که این گیربکس از نظر مصرف سوخت نیز بازدهی بیشتری داشته باشد و سوخت کمتری مصرف شود. در حال حاضر، در خودروهای ژاپنی مانند هوندا و تویوتا استفاده از این نوع گیربکس رایج‌تر است.
-
گیربکس دوگانه (Dual-Clutch Transmission – DCT)
گیربکس دوگانه یا دو کلاچه نوعی از گیربکس اتوماتیک است که دو کلاچ دارد. این گیربکس از دو کلاچ مجزا برای تغییر دنده‌های زوج و فرد استفاده می‌کند. در واقع این نوع گیربکس دارای دو دسته دنده است که هر کدام کلاچ متفاوتی دارند. عملکرد این گیربکس به صورت متناوب است و تعویض دنده با کمتری تاخیری انجام می‌شود. به دلیل تعویض سریع و نرم دنده این نوع گیربکس در خودروه‌های اسپرت و مسابقه‌ای کاربرد بیشتری دارد.
-
گیربکس تک سرعته (Single-Speed Transmission)
یک نوع خاص از گیربکس است که فقط یک سرعت برای حرکت به جلو و یک سرعت برای حرکت به عقب دارد! این نوع گیربکس‌ها معمولاً در خودروهای الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. موتورهای الکتریکی عموماً دارای گشتاور بالا و نرخ چرخش پایینی هستند و در یک محدوده سرعت خاص عمل می‌کنند. بنابراین، از یک گیربکس تک سرعته استفاده می‌شود تا انتقال نیرو از موتور الکتریکی به چرخ‌ها و کنترل حرکت به جلو و عقب را انجام دهد.
هرکدام از انواع گیربکس‌ها ویژگی‌ها و مزایا و معایب خود را دارند و بسته به نیازها و ترجیحات شرکت‌های خودروسازی انتخاب می‌شوند. قیمت تمام شده خودرو نیز تاثیر زیادی بر انتخاب نوع گیربکس دارد. گیربکس دستی هزینه تولید بسیار کمتری دارد و عجیب نیست که خودروسازان داخلی این نوع گیربکس را ترجیح می‌دهند!
تفاوت گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک
تفاوت‌های اصلی بین گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک عبارتند از:
|
عملکرد |
گیربکس دستی |
گیربکس اتوماتیک |
|
کنترل تغییر دنده |
راننده با دستی دنده‌ها را تغییر می‌دهد که نیازمند مهارت و توجه بیشتری از سوی راننده است. | تغییر دنده‌ها به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت دستی راننده انجام می‌شود. |
|
راحتی و سهولت رانندگی |
تعویض دستی دنده‌ها برای بعضی از رانندگان لذت بیشتری دارد، اما برای برخی دیگر خسته کننده است. | تعویض اتوماتیک دنده‌ها راحتی بیشتری در ترافیک شهری و مسافت‌های طولانی دارد. |
|
مصرف سوخت |
معمولاً مصرف سوخت کمتری دارد، زیرا راننده می‌تواند به صورت دقیق‌تر نسبت دنده‌ها را تنظیم کند. | برخی مدل‌ها از جمله گیربکس‌های CVT مصرف سوخت کمتر و برخی مصرف سوخت بیشتری دارند. |
|
هزینه و نگهداری |
هزینه نگهداری و تعمیر گیربکس دستی معمولاً کمتر است و در صورت خرابی، تعمیر آن ساده‌تر است. | هزینه خرید و نگهداری گیربکس اتوماتیک معمولاً بیشتر است و تعمیرات آن نیازمند تجهیزات خاصی دارد. |
به طور کلی، هر نوع گیربکس مزایا و معایب خود را دارد و انتخاب بین آنها بستگی به ترجیحات شخصی، نیازهای روزمره، و نوع رانندگی دارد. شما کدام گیربکس را ترجیح می‌دهید؟
ساختار و قطعات گیربکس ماشین
کار کردن دقیق و منظم گیربکس در گرو چندین قطعه مختلف است. همه این قطعات باید همزمان وظیفه خود را به‌درستی انجام دهند که گیربکس ماشین بتواند نقش خود را آنطور که انتظار می‌رود بازی کند. قطعات اصلی یک گیربکس معمولاً شامل موارد زیر است:
- دنده‌ها (Gears)
- کلاچ‌ها (Clutches)
- شفت‌ها (Shafts)
- بلبرینگ‌ها (Bearings)
این تنها چند قطعه از قطعات اصلی گیربکس هستند و در واقع، گیربکس شامل تعداد زیادی از قطعات کوچک و پیچیده‌تر نیز می‌شود که همگی برای عملکرد بهینه گیربکس ضروری هستند.
جمع‌بندی
اگر موتور را قلب ماشین در نظر بگیریم، گیربکس ماشین مغز متفکر آن است. همکاری منظم موتور و گیربکس است که به شما این امکان را می‌دهند که با خیال راحت رانندگی کنید. در این مقاله سعی کردیم به طور کامل درباره وظیفه گیربکس، ساختار گیربکس، انواع گیربکس و محل قرار گیری گیربکس در ماشین صحبت کنیم. گیربکس ماشین شما چیست؟ آیا شما ترجیح می‌دهید خودتان دنده را عوض کنید یا اتوماتیکی برایتان عوض شود؟ خوشحال می‌شویم تجربه خود از گیربکس ماشین یا هزینه نگهداری و تعمیر آن را در بخش نظرات برایمان بنویسید.
ما در عمده فروشی لوازم یدکی خودرو علی پارت ایرانیان، منتظر همکاری با تمام مراکز خرد و بزرگ لوازم یدکی در اهواز و سراسر ایران هستیم. اگر سفارش عمده‌ای در حوزه پخش عمده لوازم یدکی در اهواز یا خرید عمده لوازم یدکی اهواز دارید، با تضمین بهترین کیفیت و قیمت مناسب به ما اعتماد کنید.
سوالات متداول
- گیربگس پراید چند است؟
پراید یکی از پر‌تعدادترین خودروهای موجود در خیابان‌های و جاده‌های ایران است و جای تعجب ندارید که قیمت گیربکس پراید برای افراد زیادی مهم باشد. قیمت تعمیر یا تعویض گیربکس پراید بسته به محل تعمیرگاه، نوع مشکل و قطعات مورد نیاز، متفاوت است. معمولا هزینه تعمیر یا تعویض گیربکس پراید بین چند میلیون تا 10 میلیون تخمین زده می‌شود. - هزینه تعویض گیربکس چه قدر است؟
گیربکس ساختار پیچیده‌‌ای دارد و از مهمترین تجهیزات خودرو محسوب می‌شود. نه تنها هزینه زیادی برای تولید گیربکس صرف می‌شود، بلکه تعویض گیربکس نیز هزینه بر است. هزینه تعویض گیربکس به نوع گیربکس ماشین و تعداد نیروی کار مورد نیاز بستگی دارد. پیشنهاد می‌کنیم قیمت روز گیربکس را از عمده فروشی لوازم یدکی خودرو علی پارت بگیرید و هزینه تعویض گیربکس را از یک تعمیرکار مطمئن یا نمایندگی ماشین خود بپرسید. - مزیت گیربکس اتوماتیک؟
گیربکس اتوماتیک مزیت‌های زیادی نسبت به گیربکس دستی دارد. رانندگی با گیربکس اتوماتیک بسیار راحت‌تر است و نیازی نیست که شما نگران تعویض دنده‌ها باشید. این موضوع باعث می‌شود که خستگی بسیار کمتری در ترافیک‌های شهری و سفر‌های طولانی احساس کنید.
منابع:
https://www.evanshalshaw.com/blog/how-does-a-car-gearbox-work/
نظرتان را بگذارید
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *